Character hopping in euro-pudding

Slimme scenarioschrijvers weten dat slimme filmliefhebbers zich graag bevestigd zien in hun slim-zijn. Natuurlijk worden ze ook graag verrast, maar bovenal willen ze het gevoel krijgen dat ze de gelijke zijn van de verteller, dat ze het scenario ‘meeschrijven’. De scenarist spekt die waan door bijvoorbeeld basale thrillerwetten te hanteren. Als er in acte IV iemand met het dopje van een Bic pen doodgestoken wordt, dan moet die Bic pen in acte I al 'aangekondigd' worden, zodat de oplettende kijker het verloop kan ‘voorspellen’. De slimmere scenarioschrijver zorgt er natuurlijk voor dat de informatie zo achteloos mogelijk gepresenteerd wordt (personage kauwt op dopje) en dat er voldoende afleiding is, zodat de kijker zichzelf extra slim vindt als ie ‘’t voelde aankomen’. Niets zo verleidelijk als zelfoverschatting.

Ambitieuze slimme scenarioschrijvers gaan een stap verder. Zij schrijven caleidoscopische scenario’s, waarin de gebeurtenissen op ingenieuze wijze in elkaar grijpen en personages op onvoorspelbare wijze met elkaar geconfronteerd worden. Hierdoor kan de onverwachte wendingenfrequentie (= verrassingsgehalte) flink opgevoerd worden zonder dat het verhaal gekunsteld lijkt, of erger, gaat rammelen. En de kijker maar driftig meeschrijven.

De slimste ambitieuze scenarioschrijvers laat zich niet opjagen door de filmliefhebber. Die weten dat de kijker, liever nog dan slim voelen of verrast worden, ontroerd wil worden. Het zijn immers de zakdoekmomenten die het caleidoscopische Magnolia en Crash tot hit hebben gemaakt, niet de onderliggende Jumbo puzzel. De vraag is wat de scenarioschrijver van 360, Peter Morgan (Frost/Nixon, The Queen, The Last King of Scotland) is. Slim, slimmer, ambitieus slim of echt slim?

Een sexy meid reist met haar zus van Bratislava naar Wenen. Ze droomt van het grote geld en heeft er geen moeite mee daarvoor haar lichaam te verkopen. In Wenen laat ze zich door een pooier koppelen aan een zakenman. Die kampt echter met schuldgevoelens. Net als zijn vrouw, die vreemdgaat met een collega, wiens vriendin diens ontrouw zat is en op het vliegtuig naar Brazilië stapt. Alwaar ze een senior leert kennen en een seksueel delinquent. De eerste zit bij de AA met een vrouw van een Russische gangster. Laat deze maffioos nou weer…

Bij een caleidoscopische film als 360 gaan de schouderklopjes al snel naar de scenarist. Die wordt geprezen vanwege zijn vernuft, voor de kunde waarmee hij de perspectieven weet te verweven. Maar in 360 wordt weinig geweven. In feite springen we van het ene personage over op het volgende, volgen we een aaneenschakeling van korte drama’s, waarvan sommige onbevredigend want waterig eindigend. Verder is de toon een allegaartje. 360 begint als thriller, wordt drama en eindigt in romantiek, terwijl alle scènes gedomineerd worden door misplaatste melancholische ballads. Peter Morgan is niet zo slim als de kijker zichzelf vindt.

Maar 360 is meer dan scenario. Onder vleugels van regisseur Fernando Meirelles (The Constant Gardener, Cidade de Deus) komt de cast tot bloei. Internationale cast, want door de Europese locaties is het rijtje obligate sterren beperkt tot Jude Law, Rachel Weisz, Ben Foster en Anthony Hopkins. Niet dat weerzin tegen overbekende gezichten terecht is. De zoals altijd intense Foster geeft ons een overtuigend kijkje in de emotionele broeikas van een verkrachter. Hopkins steelt de show met monoloog over zijn eerste AA-meeting die, gezien zijn dictie, de reactie van de overige acteurs én de inhoud (Hopkins is zelf ex-alcoholist), autobiografisch en geïmproviseerd moet zijn.

Het zijn echter twee onbekende acteurs die 360 bijzonder maken. Vladimir Vdovichenkov als de Russische gangster en Gabriela Marcinkova als de zus van het hoertje. Twee personages met onverenigbare levens die hun hart volgen. Om deze scène in je hart te sluiten hoeft je niet slim met de scenarist mee te schrijven of een zakdoek te trekken. Het is 't soort romantiek waarvoor film ooit is uitgevonden.

360
De gangster en het meisje