De ster die eigenlijk alleen maar wilde zingen

Het is moeilijker een slechte film van een goed scenario te draaien dan een geslaagde film op basis van een beroerd script, zegt men wel. Zo zijn er ook onderwerpen waarover je met de kwaadste wil van de wereld geen mislukte documentaire kunt maken. Amy Winehouse is er zo een. Amy staat voor authenticiteit, dat magische begrip, dikwijls gekaapt en uitgehold door het PR-wezen, maar bij haar werkelijk van toepassing en een magneet voor publiek. Miss Winehouse was een zangeres die je in je hart sloot, zelfs als haar rauwe stemgeluid je tegenstond.

Wat meehelpt is dat ze de eerste echte ster was die is opgegroeid in het telefooncameratijdperk. Er is onnoemelijk veel beeldmateriaal voor handen. Slechts een kwestie van ijver dus om hier een dijk van een docu van te maken. Maar cineast Asif Kapadia is meer dan een harde werker, getuige zijn fascinerende ‘Senna’ over coureur Ayrton Senna da Silva. Lijkt Formule I een compleet ander universum dan de jazzscene, Kapadia zag in dat zowel Winehouse als Senna over een intensiteit en roekeloosheid beschikte die tot de dood leidde. En dat is natuurlijk erg romantisch.

De documentaire-die-niet-kon-mislukken is ook bepaald niet mislukt, al brengt hij weinig nieuws omdat Amy nu eenmaal geen moordkuil van haar hart maakte. We leren haar kennen zoals we haar al kenden: Zelfverzekerd over stem en songs, lage dunk van uiterlijk. Hunkerend naar aandacht maar niet opgewassen tegen roem. Bescheiden van aard maar een luidruchtige bitch met slok op. Ene moment de hartelijkheid zelve, andere moment volstrekt ongeïnteresseerd. Hypergefocust tijdens opnamen, total loss in vrije tijd. Welbespraakt converserend maar haar Cockney koesterend. En bovenal betoverend, vooral wanneer ze zingt, met die stralende kop boven dat kinderlijke lichaampje, volgeklad met onooglijke tatoeages, afgebeuld door boulimia, crack en alcohol. Een kruitvat vol tegenstrijdigheden dat we in slow motion zagen ontploffen.

Duidelijk in de docu wordt dat Winehouse nooit in stadions had moeten optreden om hitjes af te draaien. Ze was een volbloed jazzzangeres die toevallig wereldfaam had verworven omdat ze versleten werd voor popster, maar thuishoorde in een intieme clubsfeer waar experiment en improvisatie prevaleren boven entertainment. Het was de rol van tieneridool die haar nekte.

Jammer dat regisseur Kapadia bij Amy’s desintegratie een schuldvraag suggereert. De teloorgang zou te wijten zijn aan agressieve media, een opportunistische pa en meedogenloos publiek. Onzin. Met een persoonlijkheid zoals de hare, waarbij de zintuigen wagenwijd openstaan om creatieve impulsen optimaal te benutten, ben je nu eenmaal vatbaar voor zelfdestructieve verleidingen. Amy en alleen Amy was verantwoordelijk voor haar dood. En voor de meest intrigerende stem van de afgelopen 50 jaar, die deze documentaire ook zonder beeld de moeite waard maakt.

Amy
Kindvrouwtje met de stem van een leeuwin