Relatiecrisis in raamloze toekomstkamer

Sommige mensen zweren bij filmhuisfilms. Een merkwaardige voorkeur, omdat 'filmhuis' geen duidelijke indicatie is. Naast kleine films en kunstfilms draaien er ook klassieke kaskrakers en pulpfilms - zodra deze salonfähig zijn geworden. Als je filmhuisliefhebbers dus vraagt wat ze precies zoeken, krijg je vage antwoorden als "persoonlijke films die dichtbij het leven staan".

Het idee dat een ongepolijste, realistische low budgetbenadering betere films oplevert dan overgestileerd Hollywoodiaans escapisme is naïef. Webcamkwaliteit in plaats van gelikte fotografie, pokdalige straatacteurs in plaats van gebotoxte filmsterren, en karakterontwikkeling, sfeerschets plus maatschappelijk verantwoorde thema's in plaats van een behoorlijke plot... allemaal geen garantie voor kwaliteit.

Wat wel respect afdwingt is de passie waarmee sommige 'filmhuis'regisseurs te werk gaan om met weinig middelen de acteerprestatie en enscenering zo levensecht mogelijk te maken. Dat is het geval bij Blue Valentine, een project dat regisseur/scenarist Derek Cianfrance maar liefst 12 jaar heeft gekost om rond te krijgen. Ironisch genoeg is de beste scène in dit hyperrealistische drama typisch Hollywoodiaans.

De liefde tussen Dean (Ryan Gosling) en Cindy (Michelle Williams ) vertoont sleetse plekken. Desillusies spelen parten. Zij heeft haar studie medicijnen opgegeven omdat ze zwanger werd, hij heeft zijn creatieve ambities aan de wilgen gehangen om als schilder voor het gezin te zorgen. Wat meespeelt is dat het kind niet 't zijne is. En zij misschien nog wat voelt voor de o zo foute vader. Om weer tot elkander te komen boeken Dean en Cindy een romantisch hotelweekend in The Future Room. Dat heeft een elektrisch draaiend bed. Maar geen ramen.

"Niks vertellen over je zwangerschap!" en "Doorvragen tot ze zegt wat ze op haar hart heeft". Met deze (apart) ingefluisterde instructies liet Cianfrance de acteurs los op de brug Manhattan Bridge. Improviseren maar! Veertig minuten verbaal getrek en kilo's aan verspilde film later heeft Williams' Cindy nog steeds niets losgelaten. Dan klimt Gosling op de rand van de brug en dreigt naar beneden te springen als zij het niet vertelt. De acteur heeft geen veiligheidskabel, geen vangnet, geen verzekering, dus de producenten krijgen ter plekke een hartverzakking. Net als Williams. Ze is nu zo bezorgd dat 'haar' Cindy spontaan opbiecht dat ze zwanger is.

Als dialogen en handelingen acteerwerk overstijgen levert dat natuurlijk overtuigende cinema op. Het is tekenend voor Cianfrance's stijl: het script alleen gebruiken indien nodig, de acteurs niet laten repeteren en alles op locatie draaien - zoals in het claustrofobische hotelkamertje dat The Future Room heet en metafoor voor hun relatie is. "We're inside a robot's vagina".

Ook fraai zijn de naadloze overgangen van heden naar verleden en vice versa. Soms realiseer je je pas na een paar minuten in welke fase van hun relatie je je bevindt. Het maakt de teloorgang van hun romantiek tastbaar, mede dankzij het geweldige spel.

Helaas slaat Cianfrance door in zijn hyperrealisme. Hij zit met zijn camera te dicht op de - vaak ellendige - realiteit: overreden hond, plastische neukpartij, halve abortus, foute werkgever, gewelddadige ex, onbeschofte vader, relationele ruzies. Alsof hij ons de schellen van de ogen wil slaan: zó is het leven, mensen! Dieptepunt is als Cindy zich opsluit op de wc en Dean haar wel 15 keer vraagt of ze open wil doen. Cut! Cut! Cut! denkt de hele zaal: hoeven we niet allemaal zien, kennen we al van het echte leven, gaan we niet voor naar de bioscoop.

Gosling en Williams zijn inmiddels big stars geworden. Het is dus maar de vraag of deze low budget productie het filmhuis haalt of geannexeerd wordt door een Pathé. Ware filmhuisliefhebbers die zich straks toch naar een megabios wagen om deze alledaagse ellende over zich heen te laten komen, worden beloond met een prachtige straatscène waarin Dean Cindy het hof maakt met een ukelele en zij tapdanst op laarzen. Puur Hollywood.

Blue Valentine
Mannelijke intuïtie