Opgroeiende pretenties

Regisseur Richard Linklater houdt van trage films waarin veel gepraat wordt. Soms levert dat een aardig experiment op (A Scanner Darkly), vaker een gezwollen toneelstukje (Tape). Meer schrijver dan filmer dus. Desondanks probeert hij met zijn laatste productie Boyhood filmgeschiedenis te schrijven. De opnames hebben namelijk 12 jaar geduurd. Niet continu, maar geschoten in hapklare brokken. Reden: Linklater wilde de kindacteurs zichtbaar laten opgroeien in deze coming of age-film. Uniek experiment of moeilijkdoenerij? Beide, maar vooral dat laatste.

Extreme pogingen om in fictie een realistische look af te dwingen (acteurs die 25 kilo aankomen of afvallen) verdienen onze argwaan, omdat dergelijke fratsen afleiden van de plot en lonken naar ons respect. In Boyhood zorgt het verloop van de tijd dat we continu opletten hoezeer het kroost is gegroeid. Ongewenste sporen van realiteit, die lijken te ontkennen dat film nep is en nep hoort te zijn. Linklater had zich ‘gewoon’ kunnen bedienen van de digitale trukendoos, maar zo’n kunstgreep had ongetwijfeld tegen zijn artistieke inborst ingedruist.

Maar dat Boyhood is mislukt, is niet te wijten aan de overmaat aan realiteit. ‘t Is een gebrek aan charme, killing voor zo’n kabbelende coming of age film. De dialogen zijn oubollig, de regie houterig, de bijrollen zijn van karton. De licht-filosofisch bedoelde slices of life kijken alsof je 12 jaar lang over de schutting naar de buren zit te gluren; alledaagsheid slechts interessant indien eigen gezin, onverteerbaar als vreemde – en bovendien artificiële – familie. Zo kan zelfs nieuwkomer/natuurtalent Ellar Coltrane niet voorkomen dat je na 165 minuten groter groeien snakt naar wat ordinair escapisme, of natuurlijk naar de documentaire 21 Up.

Laten we er geen doekjes om winden: zonder de gimmick van 12 jaar opnametijd was deze nu al gedoodverfde filmhuisdarling het niemendalletje geworden dat het in wezen is. Wat niet wil zeggen dat Linklater niet in zijn opzet is geslaagd. Hij heeft een ontzettend trage film gemaakt waarin veel te veel gepraat wordt. Daarbij weet hij zijn Boyhood te presenteren als een kleine (lees: authentieke) film, waardoor niemand in de gaten heeft hoeveel pretentie er schuilgaat achter die valse bescheidenheid. Een 9 scoorde hij op IMDb, een staande ovatie ontving ie op Sundance. Maar volgende keer liever een écht experiment dat in een paar weken met hart & ziel uit de grond is gestampt…

Vonnis: ** (van de *****)

Boyhood
12 jaar dagelijkse sleur