Seksclubintrige vol mistsluiers

"In telling the story of 'Exotica', I wanted to structure the film like a striptease, gradually revealing an emotionally loaded history", zegt de in Egypte geboren en in Canada opgegroeide regisseur Atom Egoyan over zijn laatste film, die in Cannes de prijs van de internationale kritiek heeft gekregen.

Nou maken cineasten wel vaker theoretische opmerkingen over hun produkten zonder dat je daar ook maar iets van kunt terugvinden in de film zelf, maar in het geval van Exotica kan de analyse zelfs letterlijk genomen worden.

Zoals gewoonlijk in een film van Egoyam, zijn de personages en verwikkelingen nogal surrealistisch. Thomas (Don McKellar) werkt in de verloederde dierenwinkel van zijn overleden ouders en smokkelt zeldzame papegaaieëieren voor de zwarte markt. Thomas' administratie wordt gecontroleerd door belastinginspecteur Francis die 's avonds in Club Exotica troost zoekt bij de erotische danseres Christina.

Christina is ooit babysitter van Francis' dochter geweest en heeft een verhouding gehad met discjockey Eric die in de club de dansjes van de dames aan elkaar neuzelt met sensuele praatjes. Eric heeft een kind verwekt bij de nachtclub-eigenares die weer een verhouding heeft met Christina. Francis, Christina en Eric delen een zeer beladen verleden, en Francis doet een beroep op Thomas om dat verleden te verwerken.

Wie zich altijd gestoord heeft aan de kille regie van Egoyan ('Family Viewing' en 'Speaking Parts') moet Exotica zeker het voordeel van de twijfel gunnen. Want al speelt het (virtuose) scenario weer de hoofdrol, de auteur heeft dit keer merkbaar meer moeite gedaan om de personages van vlees en bloed te maken: hun verdriet is tastbaar, hun woede overtuigend.

Wat nog niet wil zeggen dat ze daardoor volledig identificeerbaar zijn - hun verleden blijft belangrijker dan hun karakter. Egoyan geeft hun geheimen mondjesmaat prijs, en naarmate het verhaal vordert, blijk je de aanwijzingen steeds weer verkeerd geïnterpreteerd te hebben, waardoor je het drama lange tijd voor thriller verslijt.

Egoyam bewijst zich meer dan ooit een sluw schrijver. De dwaalsporen zijn echter niet alleen het resultaat van het ingenieuze scenario, maar ook van de loose ends: sommige nevenintriges dragen niets bij aan het verhaal (Thomas versiert jongens bij de schouwburg met een tickettruc, zijn vogeleieren worden gestolen, Eric heeft een contract ondertekent om Zoe zwanger te maken), terwijl de film voortdurend het idee wekt dat iedere actie een onmisbare schakel in het geheel is.

Belangrijkste kracht van ‘Exotica’ is dan ook niet de suspense of de tragiek, maar de mysterieuze sfeer van club Exotica zelf. Egoyam heeft een fantastische set voor zijn nachtclub laten bouwen die nog het meest wegheeft van een kruising tussen een harem, een tropenhal en de iT, en die niet zozeer de geilheid in de kijker aanspreekt als wel een soort LSD-exaltatie in zijn onderbewustzijn losweekt: Indiase hypnosemuziek en de Jack Daniels-stem van Leonard Cohen slingeren om de danseressen heen die, soms gekleed in strenge schoolpakjes, met vreemde gebarentalen een glimp van hun geheimen prijsgeven. Gaat dat zien.