Greenberg

Afrader die je voor jezelf bewaart

Onsympathieke hoofdpersonages komen bijna niet voor in Hollywoodfilms. Je hebt antihelden als Eastwoods Man With No Name, maar die zijn met hun amoralisme juist spannender dan gewone helden. Je hebt welbespraakte psychopaten als Hopkins’ kannibaal Hannibal Lector maar die maken moord alleen maar sexy. En je hebt zuurpruimen als Murray’s weerman in Groundhog Day, die een lesje krijgen in nederigheid maar ondertussen wel weten te charmeren met hun sarcasme. Het komt zelden voor dat een hoofdpersoon onsympathiek is én blijft.

Logisch, want daar zijn er al genoeg van in het echte leven. De studio achter Greenberg moet dit ook gedacht hebben toen ze de trailer samenstelde, want daarin wordt de film als een koddige relatiekomedie gepresenteerd. Maar Greenberg is helemaal geen koddige relatiekomedie.

Greenberg gaat over Greenberg (Ben Stiller), een veertigjarige burn out uit New York die na een opname in een psychiatrische kliniek op het huis van zijn broer in Los Angeles komt passen. Het gezin is op vakantie en hij moet zich over hond, zwembad en villa ontfermen. Maar Greenberg is niet zo’n ontfermer. Daar is ie veel te depressief en vooral te lichtgeïrriteerd voor. Bovendien leeft hij in het verleden, nu hij weer in zijn geboortestad is. Hij hangt aan een gescheiden vriend waarmee hij ooit in een net-niet-succesvol bandje zat en probeert aan te pappen met een ex-flirt die zich Greenberg nauwelijks kan herinneren. “I’m trying to do nothing…” antwoordt hij als men hem vraagt waar hij mee bezig is.

De enige die van hem onder de indruk is, is de melancholieke au pair Florence (Greta Gerwig). Zij weet net zo min wat ze met het leven aanmoet en voelt zich op haar gemak bij iemand die zo weinig moeite doet om aardig gevonden te worden. Maar hun contact verloopt even stroef als spontaan. Ze zoenen al na een paar seconden en hebben ook gelijk ruzie. Dat ligt vooral aan Greenberg, die niets van niemand kan hebben. Hij ergert zich aan mensen die te luid lachen in een restaurant, aan spontane felicitaties, aan wachtrijen bij de dierenarts. En aan Florence als zij een melige anekdote vertelt. Maar… “You like me so much more than you think you do”, zegt ze tegen Greenberg die overigens wel aan haar bed zit als ze bijkomt van een abortus.

De geldschieters van Greenberg, geschreven door de kameleontische actrice Jennifer Jason Leigh en geregisseerd door Leighs echtgenoot Noah Baumbach, hebben een behoorlijk risico genomen. Want Stiller speelt zijn zeikerd met verve. “I have not been an easygoing guy. I think it's called bipolar manic depression”, zegt hij op internet en met zijn verkrampte schouders, boos-om-allesblik en bleke smoel lijkt hij geboren voor zijn tot nu toe beste rol: not a pretty picture.

Moet gezegd worden dat Stillers zeikerd gecompenseerd wordt door de charmante Greta Gerwig als Florence, een 26-jarige nieuwkomer die nota bene al een scenario en een regiedebuut op haar cv heeft staan. Haar troef is dat ze helemaal niet overkomt als een professional. Ze straalt een ongegeneerdheid, onzekerheid en kwetsbaarheid die haar instant likable maakt. Het mooiste moment in de film is als we Greta stomdronken aan de telefoon treffen, dansend in een nogal onflatteuze maillot en flink whiskey morsend over het tapijt.

Dat maakt Greenberg nog geen perfecte film. Hij duurt te lang, is soms saai en glijdt een enkele keer uit in meligheden. Zo is het nog aardig als we Greenberg één klachtbrief zien schrijven (de knoppen van de vliegtuigfauteuil), wordt het flauw als we het hem weer zien doen (de koffie van Starbucks) en gaat de running gag echt irriteren bij de derde brief (de zorg van de dierenarts). Maar weer erg sterk zijn de klungelige seksscènes (Florence terwijl ze gebeft wordt: “Do you hear a train?”). En de cokesnuifsessie tijdens het feest van Greenbergs pubernicht, waarbij hij manisch orerend Duran Duran opzet en zoveel snotneuzen schoffeert dat hij waarempel stoer lijkt.

Daarbij wil de film ons niets leren. Hij probeert ook niet erg grappig of droevig te zijn. En durft ontzettend tenenkrommend te zijn. Dat maakt hem zo uniek dat je hem, eenmaal gezien, nooit had willen missen. Al was het alleen maar vanwege de belachelijke maar o zo herkenbare reactie van Greenberg als zijn vrienden een verjaardagstaart voor hem hebben geregeld in een restaurant. “Sit on my dick”, roept hij woedend en stormt de tent uit, zijn vrienden en het publiek perplex achterlatend. Greenberg is geen film die je iemand durft aan te raden, maar stiekem voor jezelf houdt.

Onweerstaanbaar onsympathiek