Gescalpeerde nazi’s met overkill aan dialoog

Een weids shot van het Franse platteland met een eenvoudige boerderij. De boer, zijn huid gebronsd en bezweet door de zomerzon, is hout aan het hakken. Dan waarschuwen zijn dochters dat er een Duitse auto met motorescorte nadert. Uit de auto stapt een nazi in lange lederen jas. Op zijn gezicht speelt een charmante glimlach en even is er de hoop dat dit bezoek in alle redelijkheid zal verlopen.

De boer nodigt hem uit in de boerderij en trakteert hem op een glas melk. Na wat koetjes en kalfjes begint de nazi de boer te ondervragen over joodse onderduikers. Volgens de boer zijn die naar Spanje gevlucht. De nazi gelooft dat niet. En doet hem een voorstel. Een voostel dat de boer niet kan weigeren, maar dat zijn hart breekt. Hij antwoordt met een paar knikken. En dan breekt de hel los

Deze openingsscène van ‘Inglorious Bastards’, de nieuwe film van Quentin Tarantino, is een hommage aan Spaghettiwestern-meester Sergio Leone, doorspekt met diens stijlkenmerken zoals panoramische beeld, indringende close-ups en het gebruik van Ennio Morricone’s zenuwslopende klanken. De scène is dramatisch buitengewoon sterk opgebouwd. Echter, niet vanwege visuele hoogstandjes waar Leone zo om geroemd wordt, maar vanwege Tarantino’s dialoog.

De small talk van de nazi luistert alsof je door hem geschoren wordt en hij je halsslagader steeds dichter nadert. Woorden zijn Tarantino’s troef en vormen een oase in een Hollywood dat kampt met een tekort aan originele scenaristen, maar zijn tevens zijn achilleshiel: bij een tweede keer kijken vallen zijn films tegen wegens magere visual storytelling. Bij ‘Inglorious Basterds’ is er überhaupt weinig sprake van story telling, terwijl de bizarre synopsis om een rasverteller smeekt.

De Basterds zijn een groep Amerikaanse nazi-jagers, aangevoerd door Brad Pitt, die de vijand met honkbalknuppel afslachten en vervolgens scalperen. Ze helpen een joodse bioscoopeigenares (Mélanie Laurent) om in Parijs een val op te zetten voor de kopstukken van het Derde Rijk. Niemand minder dan Göring, Goebbels en de Führer himself zullen de première bijwonen van een film over een Duitse soldaat die eigenhandig een paar dozijn geallieerden om zeep heeft geholpen. De samenzwering wordt ondersteund door een Engelse filmcriticus/officier die vlekkeloos Duits kan praten - althans dat beweert hij. Maar niet alle nazi’s zijn op hun achterhoofd gevallen.

Wat Tarantino in ‘Pulp Fiction’ op verbluffend oorspronkelijke wijze voor elkaar kreeg lukt hem nu voor geen meter: het verhaal vertellen. ‘Inglorious Basterds’ kijkt als een reeks aan elkaar geplakte scènes, sommige ijzersterk en onvoorspelbaar, andere veel te lang en zelfs saai, alle volgeplempt met dialoog. Ze vormen geen geheel en bij de eindcredits blijven er zelfs wat losse eindjes over.

Daarbij raakt Tarantino’s universum zolangzamerhand doordrenkt van cynische hilariteit. Die zwarte humor is ook weer zijn forte - in ‘Inglorious Bastards’ zitten een paar grappen waar de zaal om moest bulderen - maar ondermijnt de spanning, omdat je helemaal niets of niemand meer serieus neemt. Identificatie is al lastig omdat de hoofdpersonages óf karikaturaal (de Basterds) óf clichématig (eigenaresse bioscoop) overkomen.

Bovendien worden de personages wel erg makkelijk over de kling gejaagd, waardoor je de moed verliest om in hen te investeren, laat staan dat je je gaat verdiepen in de morele thema's die en passant opgegooid worden (de Jood als genadeloze Engel der Wrake; de Amerikaan als zelfmoordterrorist) of onder de indruk raakt van het buitensporige geweld en het gedetailleerde Spaghettiwestern-sadisme.

Tarantino mag zichzelf graag zien als een cineast die zijn eigen filmwetten schrijft. Maar de campy stijlbreuken waarmee hij nog steeds wil aantonen dat hij het enfent terrible van de Amerikaanse cinema is (Göring wordt aangekondigd met pijltje en handgeschreven naam; David Bowie’s anachronistische croon wordt gebruikt als soundtrack), komen inmiddels als pathetisch over. Jammer, want deze man kan zo veel. Misschien moet hij eens naar de filmacademie gaan om te ontdekken dat veel filmwetten niet voor niets zijn geschreven…

Inglorious Bastards
Inglorious Basterds