Jude

Een modderpoel van integriteit

We schrijven eind vorige eeuw. Jude (Christopher Eccleston) is een boerenknul die opgroeit bij zijn tante op het platteland van Schotland. Als een dorpsgenoot naar de grote stad vertrekt om te studeren, neemt Jude zich voor ooit diens voorbeeld te volgen. Hij leert zichzelf klassieke talen en kan al spoedig de Ilias lezen. Maar hij ontdekt ook de liefde, of beter gezegd seks, en trouwt met een varkenshoedster. Het huwelijk houdt geen stand en als zijn vrouw hem verlaat, besluit Jude alsnog naar de grote stad af te reizen en zijn roeping te volgen.

De universiteit zit echter niet te wachten op autodidactische boerenkinkels en Jude neemt noodgedwongen een baantje als steenhouwer aan. Al snel ontmoet hij zijn nicht (Kate Winslet), een scherpe meid die zich niet aan de patriarchale burgermaatschappij wenst aan te passen. Jude is op slag verliefd, maar de nicht trouwt met een oudere man.

Als dat huwelijk ook op de klippen loopt kiest ze alsnog voor Jude en krijgen ze twee kinderen. Dan verschijnt de varkenshoedster opeens met een zoon van Jude, die ze zonder diens medeweten gebaard heeft. Jude neemt het kind over en het gezin ploetert met z'n vijven verder. Tot een tragedie hun ellende verstoort.

Integriteit, dat is wat 'Jude' wil uitstralen. De film schept een historisch zo correct mogelijk beeld van het zware leven der boeren en arbeiders, vol opengesneden varkensbuiken, rottende éénkamerhuisjes, modderpoelen en heel, heel veel regen. Het zal duidelijk zijn dat twee uur deprimerend realisme gecompenseerd moet worden met wat luchtig escapisme: beetje zwarte humor, beetje seks, beetje knokken.

Maar regisseur Michael Winterbottom, die de film op de gelijknamige roman van Thomas Hardy baseerde, weet daar geen raad mee. De enige spannend bedoelde scène komt belachelijk over (dronken Jude gaat in kroeg op tafel staan om arrogante studenten in het Latijn de les te lezen), de weinige romantische momenten zijn tenenkrommend (Jude en nicht rennen verliefd kirrend over het strand) en de enige grappige scène is pijnlijk flauw (nicht gaat als plank naakt op bed liggen en vraagt de gefrustreerd Jude haar 'te nemen').

De gebeurtenissen volgen elkaar te snel op en de uitstekende acteurs, bekend uit 'Shallow Grave' en 'Heavenly creatures' slagen er niet in slagen hun personages aantrekkelijk te maken. Jude blijft kleurloos en zijn nicht wordt met haar hysterisch pre-feminisme en verkrampte libido bijna een karikatuur.

Dat 'Jude' me toch bij zal blijven uitsluitend te danken aan de climax. Op de inhoud ervan kan ik vanzelfsprekend niet ingaan, maar deze is zo aangrijpend en zo verdrietig dat je gebroken de zaal verlaat - alsof je geduld nog eens afgestraft wordt met een explosie aan ongewenst sentiment. Jude zal me bijblijven, maar het is de vraag of ik daar wel prijs op stel.