Mediageile gangster met 100 gezichten

De biopic is een kreupel filmgenre, want uiteindelijk wordt iedere biografische film afgerekend op de mate waarin de hoofdrolspeler NIET op zijn onderwerp lijkt, hoe goed geschminkt en gekleed en geïmiteerd ook. Denk aan Anthony Hopkins als Richard Nixon. Nog lastiger wordt het als het om een idool gaat, die tot in detail bestudeerd is door zijn fans: Johnny Cash vertolkt door Joaquin Phoenix was een bij voorbaat verloren wedstrijd. Maar soms helpt de werkelijkheid de fictie een handje. De Franse gangster Jacques Mesrine, onderwerp van biopic ‘L'Ennemi Public n° 1’, was een meester in vermommingen (‘de man met 1000 gezichten’). En dus onherkenbaar.

Vreemd dat het dertig jaar geduurd heeft voordat er een film over Jacques Mesrine gemaakt werd. Want Mesrine’s leven leest als een avonturenroman - een gewelddadige, dat wel. Geboren in 1936 dient hij enige tijd in het Franse leger tijdens de Algerijnse oorlog. Na criminele omzwervingen in Venezuela en in Canada keert hij in 1972 terug in Frankrijk om zich als topcrimineel te ontpoppen. Mesrine berooft banken, handelt in wapens, ontvoert miljonairs. Hij komt diverse keren in de bak maar weet iedere keer te ontsnappen. Daarbij palmt hij de publieke opinie in als een charmante enfent terrible. Maar Mesrines weet niet van stoppen en wordt in 1979 in een hinderlaag gelokt.

Mede door zijn eigen mediageilheid is Mesrines in Frankrijk gemythologiseerd. Er zijn diverse boeken over hem geschreven en Mesrine schreef twee autobiografieën. Regisseur Jean-François Richet baseerde ‘L'ennemi public n° 1’ op deze autobio’s. Toch is het tweeluik bepaald geen hagiografie geworden. Mesrine is ontegenzeggelijk charmant (versiert zelfs met lullig geschoren schedel), geestig (op de vraag van de rechter waarom hij wapens draagt antwoordt hij: “Tja, ik ben geboren met een mysterieus gevoel van onveiligheid…”) en brutaal (hij gaat met pruik en Derrick-bril op bezoek bij een politiebureau). Maar diezelfde Mesrine gaat prat op een body count van 39. En schopt voor de camera een journalist halfdood en jaagt hem dan nog wat kogels door zijn hoofd.

Dat ‘L'Ennemi Public n° 1’ zo goed is geworden komt vooral door de makers. Regisseur Jean-François Richet, die niet veel meer op zijn cv heeft staan dan een remake van een B-film, bewijst zich een meester van het genre. Het gangster-genre wel te verstaan. Richets actieregie kent zijn gelijke niet in Europa en steekt Hollywood naar de kroon. Verder is de art direction tot in de puntjes verzorgd zonder op de voorgrond te treden of de draak te steken met de seventies mode. En hoofdrolspeler Vincent Cassel, die doorbrak met ‘La Haine’, haalt alles uit de kast om Mesrines in al zijn charme en gewelddadigheid neer te zetten. - zonder ook maar een spat op hem te lijken.

l-ennemi-public-n-1
Vincent Cassel als charmante gangster Jacques Mesrine