Opkomst van de schmierende naziwestern

Als een regisseur zijn genrefilm een authentieke uitstraling wil geven, maakt ie ‘em zo ruig mogelijk. Gewelddadig, gemeen, grof en als ’t even kan fout. Denk aan Clint Eastwood, die met Unforgiven af probeerde te rekenen met het al-te-lekkere imago van de western. Lynchpartijen, schijtluizen en shoot outs-in-de-rug moesten het Ware Westen verbeelden. Natuurlijk was Unforgiven net zulke duimzuigerij als Once Upon a Time in the West, maar het oogde allemaal errug écht.

Regisseur John Hillcoat heeft hetzelfde gedaan met de science-fiction. Of eigenlijk met ‘t post-apocalyptische genre, want The Road, gebaseerd op de roman van Cormac McCarthy, laat de nabije toekomst-na-de-bom zien. En wel op haar alleronaangenaamst: vader en zoon sjokken in zwaar vervuilde kleren achter hun AH-karretje over verlaten snelwegen, op zoek naar het volgende blikje Kittekat, kannibalen en andere gespuis ontwijkend. The Road oogde buitengewoon authentiek, al weten we niet natuurlijk niet wat er authentiek is in de toekomst.

Underground singer-songwriter Nick Cave heeft zijn complete oeuvre gebaseerd op dit soort authenticiteit. Moord, wapens, dope - de werkelijkheid kan hem niet donker genoeg zijn. Allemaal middle class stoerdoenerij natuurlijk, maar het scoort wel. Helaas bieden songs te weinig ruimte voor zijn zwartkijken of heeft iemand hem geconfronteerd met zijn vocale tekortkomingen, want sinds een paar jaar ambieert hij het filmscenariovak. En als Australiër stuit je dan al gauw op die andere Australiër die ook into film is, regisseur Hillcoat. Samen hebben ze Lawless gemaakt, een kruising tussen een western en een gangsterfilm. Gebaseerd op historische – dus authentieke! - feiten.

West Virginia, ten tijde van de Drooglegging. In bijkans ieder boerenschuurtje wordt drank gestookt. Hartstikke illegaal, maar als zelfs de Lange Arm tot je afnemers behoort wordt de Wet een rekbaar begrip. Dat moonshine behoorlijk lucratief kan zijn bewijzen de gebroeders Bondurant, drie stijfkoppen die niet vies zijn van een knokpartij en hun stookpraktijk-annex-bar serieus hebben aangepakt. Hun succes trekt foute elementen aan. Gangsters, maar vooral corrupte politie. Die laatste wil meer dan een graantje meepikken. Als de broers hun middelvinger opsteken, wordt er een special agent ingezet. Zo een met een machinegeweer. En een messcherpe scheiding in 't haar.

Een western met auto’s of een gangsterfilm zonder grootstad? Lawless ambieert een unieke positie in de filmgeschiedenis. Maar hongert vooral naar cultstatus met een overdaad aan duisterheid: muziektenten vol geil dansende zwarte nachtbrakers, een strot die in close-up opengesneden wordt, ratelende Tommy-guns, verkrachting, castratie, lustmoord. Allemaal waargebeurd! In Nick Cave’s versie dan.

Maar als je al die darkness wegdenkt is het scenario, gebaseerd op de roman-van-de-kleinzoon, eigenlijk heel conventioneel. Drie ruwe broers met blanke pitten, die zich niet laten intimideren door een corrupte overheid en zonder aarzeling opkomen voor hun loved ones – dit is een vaderloze Bonanza gehuldin een punky Cavejasje. Prima kijkvoer hoor, op een paar rare fouten na, zoals een slecht getimede grap in de climax en een volstrekt onlogische en dus ongeloofwaardige shoot out in een overdekte tunnel. Waar is Clint als je hem nodig hebt!

Wat Lawless haar kloten geeft is niet de darkness maar het acteerwerk. En dan niet dat van smurf Shia LaBeouf, die zich tot bovenaan de credits heeft weten te worstelen, maar dat van Tom Hardy, met zijn even intense als nonchalante charisma, en dat van de opvallend ingetogen Gary Oldman als grotestadsgangster. Dat Lawless zelfs een klein beetje filmgeschiedenis schrijft dankt ze aan haar minst authentieke element: de volstrekt karikaturale special agent, met diepgeschoren scheiding, zombiëske gelaatskleur, sadistische smaal, driedelig krijt, gouden Smith & Wesson en anale lustmoorddrang, onbeschaamd en met zichtbaar plezier geschmierd door Guy Pearce. Hij maakt Lawless tot de allereerste naziwestern. Dá’s pas écht fout.

Lawless
Als je haar maar goed zit