Voor de kitsch de kerk uit

Wie is de baas van de film, that’s the question. Veel filmliefhebbers denken dat de artistiek leider, oftewel de regisseur, het laatste woord heeft over zijn werk. Echter, de final cut is doorgaans voorbehouden aan de geldschieter, oftewel de producent. Die bepaalt hoe de definitieve versie gemonteerd wordt. En dat oordeel is weer gebaseerd op reacties van een proefpubliek. Met andere woorden: WE rule! Nou ja, enkele uitverkorenen onder ons dan.

Het kan zo zijn dat de regisseur medeproducent is, maar doorgaans steekt die zijn centen liever niet in kunst (investeren in film is als Russische roulette). Om vervolgens wel te piepen over de ‘artistieke corruptie’ van de producent, die zijn kindje verminkt heeft om een lui cq dom cq verveeld publiek te behagen. Soms is de regisseur zo gefrustreerd over de eindmontage dat ie decennia later alsnog een director’s cut uitbrengt. Dan blijkt hoezeer en hoe vaak die behaagzieke producent het bij 't juiste eind heeft gehad: director’s cuts zijn dikwijls volgepropt met terecht gesneuvelde scènes.

Toch is het legitiem vragen te stellen bij de invloed van het publiek, die overigens alleen maar groter zal worden. Gezien het interactieve karakter van de nieuwe media is het onvermijdelijk dat er mainstream films op dvd uitkomen waarbij het publiek kan kiezen uit verschillende plotwendingen met bijbehorende eindes. Dat schept een nieuw probleem: keuze staat haaks op dramatische spanning; een verhaal werkt omdat we meegesleept worden, niet omdat wij het verhaal zelf meeslepen. Zo zijn de meest intense, romantische eindes zelden happy endings. Slechts een enkele film zal dus echt gebaat zijn bij een people’s cut. Het betoverende Take This Waltz is zo’n uitzondering.

Margot (Michelle Williams) heeft een baantje als folderschrijfster en woont samen met haar vriend, goedzak Lou (Seth Rogen). Life is good. Of, dat zou het moeten zijn. Maar Margot voelt zich incompleet. Ze glijdt steeds weg in stemmingen. Komt ook door de relatie. Margot & Lou hebben veel lol en zijn erg close, maar de seksuele spanning is tanende. Sleur is als een tumor hun liefde binnengeslopen. Die kanker zaait uit als Margot verliefd wordt op de overbuurman. Deze Daniel (Luke Kirby) is ook niet de minste. Een sexy kunstenaar, slim en grappig en direct-op-het-confronterende-af. Spannend! Zijn gras is zoveel groener dan dat van Lou, dat Margot dreigt te bezwijken voor de - vooralsnog platonische – flirtage. Om maar niet te spreken van haar zelfopgelegde omerta.

“I'm fascinated by desire. I think, obviously, there's a biological drive that cannot be denied. It's completely human to be drawn towards desire, but I think desire can sometimes fill a gap for us in a way that nothing else can. That's why it's so addictive.” Aldus regisseur, schrijver én producent Sarah Polley. Deze alleskunner en dus ook allescutter, van huis uit ook nog eens actrice – heeft dat verlangen schitterend verfilmd. Trippy ballads en gegoochel met scherptediepte verbeelden Margots hunkering zo poëtisch dat deze voor een dagdroom zou kunnen doorgaan. Who needs reality.

Maar ook de intimiteit van de relatie is tastbaar. Margot en Lou maken rare geluiden en voor een buitenstaander gruwelijke grappen die alleen soul mates elkaar toevertrouwen. Het is dit oog voor alledaagse schoonheid waarmee Polley zich een authentiek auteur bewijst. Maar het is het naturelle spel van Michelle Williams dat ons verleidt. Williams toont aan dat een actrice met girl next door looks de présence van een filmster kan hebben. Oscarwaardig, alleen al voor Gebrek aan Grime.

Eigenlijk is de eerste anderhalf uur een bescheiden meesterwerk. Maar dan. Net als je denkt dat er een klassiek einde volgt – denk The Bridges of Madison County en Brief Encounter – gaat Take This Waltz door. Of beter gezegd, gaat Sarah Polley door. En hoe. Ze glijdt uit met een behaagzieke afterburner, compleet met doorgedraaide kitschcamerabeweging en alles unterschmierende Leonard Cohen, waardoor de film van haar charme ontdaan wordt. Doodzonde.

Natuurlijk gaan we niet decennia wachten op de people’s cut. Stijlvoller is het om, met volgesnote zakdoek in de hand, de zaal te verlaten op het moment dat Margots sexy buurman zijn biezen pakt en zij topzwaar van de blues in bed kruipt bij Lou, die misschien niet alles hoeft uit te spreken wat hij aanvoelt. Cut!

Take This Waltz
Intieme verwensingen