De sleur van een huurmoordenaar

Liefhebbers van true crime hebben het maar moeilijk. Op zoek naar de Gruwelijke Waarheid Achter de Façade die Beschaving Heet stuiten ze steevast op kleinburgerlijke geesten. Want moord & doodslag mogen dan intens zijn, de psychopaten die zware misdaden begaan zijn doorgaans emotioneel onvolwassen mannetjes. Uitzondering is wellicht de Amerikaanse huurmoordenaar Richard Kuklinski (1935 - 2006). Niet dat hij niet burgerlijk was, juist de mate waarin hij zijn huiselijke alter ego omarmde is atypisch, een indicatie van verantwoordelijkheidsbesef - deze 200-voudig moordenaar was een echte family man.

Kuklinski is vooral beroemd geworden door tv-interviews die inmiddels op YouTube geplaatst zijn. Vanuit zijn gevangeniscel vertelt hij zonder enige gêne of trots over de moorden die hij uit nieuwsgierigheid of in opdracht van lokale maffia gepleegd heeft, alsmede over de middelen die hij er op nahield, van conventionele handwapens tot meer exotische methoden als kruisboog, ratten en cyanide. In de gesprekken komt Kuklinski - door de politie herdoopt in ‘Iceman’ omdat hij soms lijken bevroor om de patholoog anatoom te misleiden - nogal gereserveerd over, maar vooral intelligent en geestig. Wat meest treft is een glimp van zijn menselijke kant: hij betuigt spijt over het leed dat hij zijn gezin heeft berokkend. “Now you see the Iceman crying”, knarsentandt hij. “Not very macho.”

Niet verbazingwekkend dat het dualisme van hitman/family man aanleiding was voor diverse boeken. Bekendst is The Ice Man: Confessions of a Mafia Contract Killer van Philip Carlo, die Kuklinski hier dagenlang voor geïnterviewd heeft. Carlo’s vriend en Hollywood bad boy-in ruste Mickey Rourke was zo onder de indruk van de biografie dat hij de filmrechten kocht, azend op een rol die hem een Oscar zou kunnen opleveren. Maar Rourke heeft te lang gewacht. Nieuw talent is hem voor geweest met The Iceman, gebaseerd op een andere biografie.

Richard Kuklinski overleeft een liefdeloze en gewelddadige jeugd. Daar is alles wel mee gezegd. Hij is getraumatiseerd op het gevoelloze af. Opleiding heeft hij nauwelijks genoten dus moet ie de kost verdienen met handel in porno. Dat vertelt hij zijn gezin liever niet. Wat hij ook verzwijgt is dat hij wel eens mensen vermoordt. Daar is flink geld mee te verdienen, zo ontdekt hij, als hij zich laat inhuren door maffia-onderbaas Roy DeMeo. Na een paar hits zwemt Richard in het geld. Een echte maffioos kan Richard niet worden vanwege zijn Poolse roots, maar hij zou niet anders willen want houdt zaken en privé graag gescheiden. Hoe voorzichtig Richard ook te werk gaat, zijn zesde zintuig laat hem in de steek als een undercover agent hem inhuurt voor een hit.

Hoofdrolspeler Michael Shannon ontdekte relatief laat dat zijn personage op een bestaande killer gebaseerd was. Daar schrok hij behoorlijk van, want met zijn verbeten gelaatstrekken oogt hij misschien als de archetypische killer, zijn bad looks maken hem nog geen look-a-like van YouTube-ster Kuklinski. Dat de grimeurs hem niet eens kaal gemaakt hebben doet vermoeden dat regisseur/scenarist Ariel Vromen een compleet nieuwe Iceman wilden creëren.

Dat vermoeden wordt bevestigd als Vromen ongeremd met de feiten gaat goochelen. Vooral onaangename aspecten laat hij de verdwijntruc ondergaan. Niet te zien krijgen we dat Kuklinski zijn vrouw mishandelt of martelopdrachten uitvoert met uitgehongerde ratten en snijbranders. Vromen was uit op drama, niet op torture porn. Een legitieme invalshoek. Wat de makers wel aangerekend kan worden is saaiheid. Moord in film is pas gruwelijk als de filmmaker er de tijd voor neemt, ons laat ‘bonden’ met de personages, spanning opbouwt. Met een lopendebandkiller als Kuklinski komt er onvermijdelijk sleur in het spel. Na de zoveelste liquidatie weten we het wel.

Een film over deze larger than life crimineel is per definitie een verloren wedstrijd. Verliezer is Michael Shannon wiens talent verspild werd aan een vlakke rol. Verliezer is straks Rourke die zich ongetwijfeld wél laat kaal scheren maar dan ook niet overtuigt omdat hij de Oscar te graag wil. En winnaar is wijlen Kuklinski, die toch vooral neergezet wordt als family man – een papa die zijn gezin onderhield met een hoogstens wat onconventionele professie.

The Iceman
If looks could kill