Mild portret van een fluoriserend mantelpak

Do-gooders zijn oninteressante subjecten voor biopics. Niemand zit te wachten op een ode aan de difference die Nelson Mandela of Aung San Suu Kyi heeft gemaakt. Politiek correct is saai, nobel onverteerbaar. Maar ook massamoordenaars lijken ongeschikt voor de box office. Nooit is er een behoorlijke kaskraker gemaakt over het verzameld werk van Mao, Stalin, Hitler of Johnson. Ook genocide ligt blijkbaar zwaar op de maag.

Misschien is 'controversieel' dan het toverwoord. Intrigerende ego's die toch ook wel fout waren, discutabele leiders wier tekortkomingen invoelbaar gemaakt kunnen worden. Denk Malcolm X of Nixon. Maar zelfs binnen 'controversieel' heb je lastige gevallen. Zo mag Margaret Thatcher, die zich in de jaren '80 had opgewerkt tot eerste vrouwelijke premier in de westerse cultuur, beschouwd worden als topproduct van het seventies-feminisme. Maar haar ultraconservatieve, neokapitalistische gedachtengoed wrong behoorlijk met het linkse kader waarin vrouwenrechten om een of andere reden geplaatst worden. Daarbij had Thatcher de seksuele uitstraling van een Cobra-met-haarlak en droeg ze fluoriserende mantelpakjes waar zelfs The Queen voor gepast zou hebben. Not a pretty picture.

Een uitdaging dus om deze 'old girl' neer te zetten als een mens van vlees en bloed. The Iron Lady als Sexy Maggie? Relatieve nieuwkomers Phyllida Lloyd (regie Mamma Mia!) en Abi Morgan (tv-scenarist) deden een poging. Ze zetten in met zwaar geschut: Meryl Streep, Hollywoods schoolvoorbeeld van politiek correct feminisme.

Het verhaal van Margaret Thatcher behoeft weinig toelichting. Een kruideniersdochter die begeesterd raakt door vaders politieke activisme, in Oxford mag studeren, lid wordt van de Conservative Party, dan leider en vervolgens premier. De eerste vrouwelijke PM van Groot Brittannië. Niettemin regeert ze met ijzeren hand. Ze weet een chaotisch koninkrijk tot de orde te roepen en een Koude Oorlog te sussen, maar haar onverzettelijkheid brengt good old England uiteindelijk aan de rand van het faillissement en kweekt een cultuur waarin zwakkeren gestigmatiseerd worden als lui. Dik elf jaar mag ze met haar scepter zwaaien. Dan worden zelfs de Tories haar zat.

Wie op zoek is naar de mens achter de machine en de eerste publieke filmpjes van Thatcher bestudeert, zal huiveren. Van begin af aan heeft ze zich gepresenteerd als raspolitica. Ieder woordje, ieder glimlachje, iedere bezorgde blik lijkt gegenereerd door het softwareprogramma van een mannetjesmaker. Wat opvalt is hoe welbespraakt ze is, in de zin van foutloos formuleren. De ene volzin na de ander, zonder verspreking, zonder aarzeling. In control, op het angstaanjagende af.

Misschien juist daarom start de raamvertelling met een oude, kwetsbare Margaret. Een vrouw die lijdt aan Alzheimer, waardoor heden en verleden door elkaar heen lopen en een dode echtgenoot (Jim Broadbent) haar moed influistert. Maar zelfs als geestelijk gehandicapte laten de makers Maggie niet tot muts verworden. Deze dame is one tough cookie die haar dokter onder de neus wrijft dat hij zich beter kan richten op patiënten die hem wél nodig hebben. Uiteraard moeten we ook kennis maken met de machine Thatcher. In flash-backs wordt geschilderd hoe haar idealisme steeds meer plaats maakt voor blinde ambitie. Dat gebeurt overtuigend, omdat Meryl Streep zowel de oude als de middle aged Maggie neerzet met master class acting. Dat wordt weer een Oscar.

Zoals iedere biopic kent ook The Iron Lady obligate momenten. En mist de film de broodnodige rust of catharsis. Handicaps van 'waar gebeurd'. Wat deze biopic zo genietbaar maakt is de betoverende jonge Maggie. De makers durven haar neer te zetten als een meid met lef en brains, een begaafde analist die haar male chauvinist universum aan d'r voeten krijgt door te oreren als Brugman. Maar ook als een vrouw die danst, schatert, flirt, verliefd wordt en zielsveel van man en tweeling houdt. Omdat we deze Maggie niet kennen, is er voor deze rol ook geen Streep of masterclass nodig. De onbekende Alexandra Roach, gewoon een actrice van vlees en bloed,

The Iron Lady
Old girl