Spirituele suspense verzandt in interactieve kitsch

‘Splat-stick’ noemt regisseur Peter Jackson de splatter comedy Braindead waarmee hij in 1992 doorbrak. Voor de cultuurbarbaren onder u: splatter movies zijn horrorfilms waarin de ledematen, ingewanden en het bloed je om de oren vliegen. Kunstbloed uiteraard, en Braindead schijnt het record te houden qua hoeveelheid gebruikte liters. Maar belangrijker: deze no budget productie over een hondsdolle zombiemoeder is de grappigste horrorfilm ooit gemaakt.

Echter, wie door Braindead een trouwe Jacksonfan is geworden, wordt sindsdien danig op de proef gesteld. Want de regisseur lijkt ‘het’ te missen bij iedere nieuwe film. Heavenly Creatures was moeilijk verteerbaar door de überbonding van de hoofdpersonages, spoken komedie The Frighteners was gewoonweg niet komisch en remake King Kong duurde anderhalf uur te lang.

Maar een echte klap in het gezicht van Braindeadfans was Jacksons trilogie The Lord of the Rings. Net als de boeken bleken de films onuitstaanbaar door gebrek aan humor, een alles-kan-gebeuren-dus-is-niets-meer-spannend-verhaal, ondergedompeld in een kingsize kwak roept-u-maar-wat spiritualiteit - de kwalen waaraan fantasy vaak mank gaat. Nou hadden we de zwarte piet graag doorgespeeld aan een ingehuurde broodschrijver, maar het was Jackson zelf die voor de scripts had getekend. Ergo: er zit iets uitgesproken smakeloos in Peter Jackson. En het is niet zijn kunstbloed.

Terwijl we geduldig wachten op Braindead II (dat er natuurlijk nooit komt) probeert Jackson ons te verleiden met een relatief kleine film genaamd The Lovely Bones. Dat lukt hem maar ten dele, of beter gezegd, het is vooral hoofdrolspeelster Saoirse Ronan die de film flair geeft.

Ronan speelt de 14-jarige Susie, een meisje dat straalt zoals meiden van die leeftijd dat kunnen. Ze is even lachgraag als verlegen, maakt voortdurend kiekjes van haar leven en wordt verliefd op een spannende jongen. En, zo neemt ze ons in vertrouwen in de voice-over, ze is vermoord. Haar ouders kunnen dit verlies niet aan. Vader (Mark Wahlberg) probeert zijn verdriet te verwerken door amechtig naar een dader te speuren, moeder (Rachel Weisz) ontvlucht de pijn door op het platteland te gaan zwoegen. Maar de dader loopt nog steeds vrij rond. Sterker nog, het is de overbuurman (een zeer overtuigende, onherkenbaar geschminkte Stanley Tucci). Susie, die in een tussenhemel vertoeft, probeert contact te maken met haar vader zodat hij kan ingrijpen. Want de moordenaar heeft een nieuwe prooi op het oog: Susie’s zusje…

“What I don't like are pompous, pretentious movies”, aldus Jackson. Dat klinkt wat vreemd uit de mond van de Lord regisseur. En het zijn ook weer pretenties die The Lovely Bones kreupelen. Jackson wil te veel en misbruikt thriller-elementen om een in wezen spirituele film onderhoudend te maken.

Als thriller is de film overigens bijzonder krachtig. Dat komt doordat wij het verhaal voor een groot deel vanuit Susies optiek meebeleven. Eerst is dat perspectief naïef en worden we met haar in de val gelokt door de moordenaar. Daarna moeten we door haar allesziende spook-blik toezien hoe de moordenaar plannen maakt voor een volgende lustmoord. Deze machteloosheid zorgt voor een ongekende suspense, mede omdat nieuwkomer Ronan de sterren van de hemel speelt.

Helaas vond Jackson het nodig om minstens zoveel aandacht te besteden aan de ‘in between world’ waarin Susie terecht is gekomen. Nou weten we dat Hollywood moeite heeft met de verbeelding van abstracties, maar Nieuw-Zeelander Jackson schotelt ons vette kitsch voor van een computer generated Walhalla, vol interactieve bloemen, bergen en watervallen, dit alles geparfumeerd met de muzak van This Mortal Coil, The Cocteau Twins en Brian Eno. En omdat de ‘spelregels’ van dit universum - net als in andere fantasy - gaandeweg verzonnen lijken, verlies je je aandacht voor de plot en bijna je compassie voor Susie.

Troost biedt een aantal ijzersterke scènes. Met name het fragment waarin Susie verkracht en vermoord wordt maakt indruk, omdat we deze handelingen helemaal niet te zien krijgen. We ontsnappen samen met haar uit de helse kelderhut en rennen mee naar haar huis, om ons geleidelijk aan te realiseren dat Susie uit haar lichaam getreden is. En dus dood. Een hartverscheurend moment en een signaal dat er in Peter Jacksons ziel nog steeds een begaafd stilist verborgen zit.

The Lovely Bones
Saoirse Ronan zoekt zingeving in een interactief Walhalla