De nerd als charismatisch enigma

"I just wished that nobody made a movie of me while I was still alive..." was Mark Zuckerbergs commentaar naar aanleiding van de biopic The Social Network. Zuckerberg is één van de oprichters van internet community FaceBook. Dood gaat hij voorlopig niet, want met 26 jaar is hij de jongste miljardair ter wereld. En, als je hem zo in interviews hoort, bijster interessant is-ie ook niet: hij lacht als Beavis (of is het Butthead?) en praat als een computer (pun not intended). Mark Z. is het type dat klappen krijgt op school.

Terwijl een beetje biopic toch over mensen gaat met krachtige, liefst maniakale persoonlijkheid. Hitler. Nixon. Ghandi. Bij voorkeur een dode persoonlijkheid, zodat ie niet meer kan suen. Dus dat er nu 50 miljoen dollar geïnvesteerd is in een film over een levende nerd, is op z'n minst opmerkelijk. Aan de andere kant: zeven miljard dollar verdien je niet door ontzettend integer te zijn.

Hoewel. Als we The Social Network mogen geloven is het een peulenschil om miljardair te worden. Je moet een beetje kunnen programmeren, een vriend hebben met wat geld en kennissen met een goed idee. Niet gehinderd worden door een overmaat aan scrupules werkt in je voordeel. Mark Zuckerberg (Jesse Eisenberg) is zo'n type. Hij studeert aan Harvard in 2004. Uit baldadigheid stampt hij in één avond een site uit de grond met gehackte foto's van Harvardstudentes. 20.000 geile bezoekers leggen het systeem van de universiteit plat.

Marc wordt geschorst, maar heeft wel de aandacht getrokken van twee corpsballen die een online smoelenboek willen opzetten. Zijn roommate en enige vriend Eduardo (Andrew Garfield), wil hem daar wel bij helpen. De site komt. Eerst Harvard, daarna ook andere universiteiten. En meer. Een lawine van succes. Maar dan gaat Marc gaat er vandoor, naar Silicon Valley. In z'n eentje.

The Social Network laat er vanaf de eerste seconde geen twijfel over bestaan: dit is een praatfilm. Let wel, geen ouwehoerfilm, maar een verbale schermfilm. De snelheid van de gesprekken ligt hoger, de argumenten zijn scherper, de toon is sarcastischer dan in welke andere mainstream film ook. Al in de eerste scène, die 99 takes heeft gekost, worden we bij de strot gepakt met een staaltje verbaal vuurwerk tussen Marc en zijn bijna-ex, waarbij de eerste ervan langs krijgt. "Girls won't hate you because you're a nerd, but because you're an asshole." Het is de enige discussie in de film die Marc zal verliezen.

Want Mark is dan een autistische loner, hij denkt het helderst, praat het snelst, handelt het effectiefst. Dat maakt hem niet tot een sympathiek personage, maar in het Harvardwereldje, dat gedomineerd wordt door schatrijke blaaskaken die nieuwkomers vernederen met ballotagerituelen, is Marks brains versus brallen een verademing. Regisseur David Fincher (Se7en) maakt de underdog zo enigmatisch dat we zelfs begrip krijgen voor het feit dat hij zijn compagnons naait. En raken ervan overtuigd dat het hem niet om het geld te doen is, maar dat hij speelbal is van eigen drive. Zoals iemand opmerkt aan het einde van de film: "No, you're not an asshole Mark. You're just trying so hard to be one."

Deze verdraaide moraal geeft de schijnbaar conventionele film een huiveringwekkende ondertoon, mede door de muziek die gecomponeerd lijkt om onder je huid te gaan zitten. De strijd tussen hersens en geld, succes en loyaliteit, realiteit en contract, voelt als een ontstoken zenuwcentrum met een toch wel erg onvolwassen wonderkind als nucleus.

De paar zwakke momenten in de film zijn de scènes bedoeld ter ontspanning: gestuntel met een laptop tijdens een koortje, Bill Gates die niet herkend wordt, blowjobs van groupies op de plee - kolder die niet thuishoort in zo'n film, want de toon is verder net zo meedogenloos als de jongeman.

Volgens de pers is de The Social Network slechts voor een klein gedeelte feitelijk. Bovendien zou Mark Zuckerberg veel onsympathieker afgeschilderd worden dan hij in werkelijkheid is. Who cares. De miljardair mag trots zijn op deze biopic. Het geeft hem een persoonlijkheid. En The Social Network heeft een plek in de filmgeschiedenis veroverd die overeind blijft lang nadat FaceBook door de volgende digitale contactgril is weggeblazen.

The Social Network
Acteur geeft miljardair persoonlijkheid