De afrekening van een sekssymbool

In tegenstelling tot de ladies’ night bestaat er in het bioscoopwezen niet zoiets als een gentlemen’s night, een filmvoorstelling waarbij uitsluitend heren welkom zijn. Begrijpelijk, want de vraag die zich dan opdringt is ‘waarom zouden mannen onder elkaar willen zijn?’ terwijl er een beeld opdoemt van een ouderwetse pornobios vol zwetende mannetjes-met-krant-op-hun schoot. Maar waarom er bij een ladies’ night niet dezelfde vraagtekens worden gezet blijft een raadsel. Feit is dat de ladies’ night-voorstelling van Up in the Air alles te maken heeft met een sekssymbool, hoofdrolspeler George Clooney.

Clooney wordt al jaren gedoodverfd als sexiest male alive. Maar ‘Gorgeous George’ afdoen als sekssymbool is kortzichtig. De voormalige tv-acteur, die pas op zijn 36ste op het grote doek doorbrak met From Dusk till Dawn, kan beschouwd worden als Hollywoods enige filmster met klassieke allure. Hij weet zijn sex appeal en roem met een charismatische nonchalance te dragen, en heeft zich daarbij als producent, scenarioschrijver en regisseur bewezen. George is in charge. En kijk eens naar zijn prijzenkast: 78 nominaties, 41 prijzen, waaronder een Oscar voor een beste mannelijke bijrol. Hij is nu genomineerd voor een Golden Globe voor zijn hoofdrol in Up in the Air en er wordt gefluisterd over een Academy Award. Terecht, want deze alom gelauwerde tragikomedie zou gebakken lucht zijn zonder Clooney.

Up in the Air gaat over een man die eenzaam is zonder dat hij dit beseft. Deze Ryan Bingham (Clooney dus) werkt voor een zogeheten corporate downsizer, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het ontslaan van werknemers van andere bedrijven, omdat die bedrijven daar zelf niet de moed voor hebben. Dat laatste is begrijpelijk, want in Amerika betekent ontslag al gauw de bedelstaf, dus flippen werknemers nogal eens tijdens zo’n slechtnieuwsgesprek. Dan is het een troost als je van Ryan Bingham de zak krijgt, omdat hij in ieder geval de schijn van empathie weet te wekken.

Sterker nog, Ryan is geboren voor dit eenzame beroep, waarvoor hij zo’n 320 dagen per jaar in vliegtuigen, op vliegvelden en in hotels bivakkeert. Hij geniet van de luxe en de oppervlakkige contacten. Maar het tij lijkt te keren als hij een jonge, ambitieuze collega op sleeptouw krijgt. Deze Natalie (Anna Kendrick) wil het ontslagproces computeriseren zodat mensen online ontslagen kunnen worden en dure reisjes als die van Ryan overbodig worden. En passant confronteert ze Ryan met diens zielloze bestaan. En als Ryan dan ook nog eens verliefd wordt op een vrouwelijke versie van hemzelf, sexy zakenhaai Alex (Vera Farmiga), lijkt de man rijp voor rebirthing.

Critici lopen weg met Up in the Air. De officiële site pocht over ‘fifty 4-star reviews’ en ‘six Golden Globes’ voor deze ‘classic in the making’. Een niet onbelangrijke troef bij deze lof speelt het maatschappelijk engagement van de film. De mensen die voor de camera op hun ontslag reageren zijn geen acteurs maar werknemers die onlangs op straat zijn gezet. Ze uiten hun wanhoop, woede en onzekerheid en geven de komedie zo een wrange ondertoon.

Toch heeft regisseur Jason Reitman, zoon van Ivan ‘Ghostbusters’ Reitman en regisseur van het vermakelijke Thank You for Smoking, geen klassieker gemaakt. Belangrijkste struikelblok is een stoplap in het scenario, door Reitman jr. zelf geschreven. Op driekwart van het verhaal laat hij Ryan, die vervreemd is van zijn familie, zijn zus opzoeken om zijn toekomstige zwager moed in te spreken voor de bruiloft. Dit intermezzo moet ons én Ryan bewust maken van diens eenzaamheid, maar de scènes duren te lang, halen het ritme uit de tragikomedie en maken de film onnodig sentimenteel.

Wat Reitman wél goed gedaan heeft is George Clooney. Hij heeft de rol speciaal voor de acteur geschreven en hem tot in Italië achtervolgd om hem over te halen. Met effect. Clooney speelt de rol van zijn leven, geeft zijn Ryan een melancholie mee waardoor diens eenzaamheid (en die van de kinderloze, ongetrouwde Clooney?) subtiel door diens onweerstaanbare charme heenschemert. Clooney, kortom, acteert zijn sexy imago Oscarwaardig aan aan gruzelementen.

Up in the Air
Clooney speelt zijn imago subtiel aan flarden