Porno voor Greenpeace

Lang, lang geleden, toen het circus nog een belevenis was en een bezoek aan de bioscoop een avondje uit, werden er regelmatig films over het circusleven gemaakt. Sommige waren gedurfd (Freaks), andere mainstream (The Greatest Show on Earth), nooit waren ze op een specifieke doelgroep gericht. Die waren toen namelijk nog niet uitgevonden. Natuurlijk, filmstudio’s wilden indertijd ook zoveel mogelijk geld verdienen, maar het idee dat je een film als chemisch toetje kon samenstellen om een specifiek publiek te behagen, dat had de cinema nog niet verziekt. Films werden gewoon gemaakt voor mensen.

Inmiddels is het circus op sterven na dood. En worden de filmstudio’s gerund door managers zonder enige affiniteit met of kennis van of passie voor het medium. Ze laten trendwatchende copywriters een filmdrol uittypen, liefst met een thema dat al op tv beproefd is. Of ze spelen op safe met een drol uit de kiosk. Met NY Times bestseller Water for Elephants bijvoorbeeld, over het circusleven tijdens The Great Depression van de jaren ‘30. Volgens de trailer een film gewoon gemaakt voor mensen. Maar is dat wel zo?

Jacob is veelbelovend student veeartsenij. Zijn levensloop maakt echter een u-turn als zijn ouders verongelukken en het huis verbeurd wordt verklaard. Dat wordt zwerven. Hij stapt op een trein, die een rijdend circus blijkt. Geen kinnesinne, zo’n show draaiende houden tijdens een economische malaise, en de keiharde circusbaas wil de verstekeling terug de rails opschoppen. Tot hij hoort van Jacobs ervaring met dieren. De jongeman wordt ingehuurd om de hoofdattractie, een Indiase olifant, onder zijn hoede te nemen. Maar hij wordt hierbij tegengewerkt door diezelfde baas die zijn driftbuien op het dier botviert met een puntige bullhorn. Zoals hij ook zijn vriendin wel eens molesteert. Waar Jacob nou juist als een blok voor valt.

“Life is the most spectacular show on earth” Met deze plattitude wordt Water for Elephants als een filmische ode aan het traditionele circus gepresenteerd. Sensatie! Avontuur! Romantiek! Een mooie film, gewoon gemaakt voor mensen? Neen. De filmmanagers wisten simpelweg niet wie de doelgroep was.

Dat merken we vooral aan de casting. Die is zelfs voor een familiefilm te zouteloos. Hunk Robert Pattinson loopt als een prijskoe op een fancy fair rond te sjokken, non stop in verwond’ring verkerend over de magische wereld van het circus. Sex appeal is ook ver te zoeken bij love interest Reese Witherspoon, een begenadigd actrice die nu haar method acting inzet om Arische merries in te fluisteren en olifanten te roskammen. Maar de kroon spant bad guy Christoph Waltz, die een Oscar won voor gentleman-mof in Inglorious Basterds, en deze rol nog eens dunnetjes mag overschmieren als dierenNazibeul. Verschrikkelijk.

Waarmee we aankomen bij het thema van de film. Want Water for Elephants gaat helemaal niet over klassiek circus, hij gaat over dierenliefde. Op het niveau van meidenblad Tina dan. Het circusdecor wordt misbruikt als loep voor dierenleed opdat de anachronistische dierenarts-met-Greenpeacedrive zijn leven op het spel kan zetten voor het welzijn van een alcoholistische olifant. Er wordt wat afgeknuffeld, gehuild en geaaid, tot de olifantenhuid er schraal van geworden is. De enige menselijke wezens voor wie deze didactische olifantendrol verteerbaar is, zijn kinderzieltjes met een paardenposter boven hun bed. En de vraag is of die niet liever Justin Bieber op een rodeostier bezig zien.

De regisseur, clipmaker Francis Lawrence, moet zo blij geweest zijn dat hij los mocht met een avondvullende speelfilm, dat hij het verhaaltje over twee tergend langzame uren heeft uitgesmeerd. Waardoor zelfs het meeste fervente dierenactivistje geen fut zal hebben om te checken of er nog zo’n ‘No animals were harmed during the making of this film’ disclaimer na de credits volgt. Feit is dat de Indische olifant uit de film geronseld werd in een tijd dat zij nog geen beschermde diersoort was. En er ongetwijfeld wel eens van langs heeft gekregen met de bullhorn. Om filmkunstjes te leren. Leuk idee voor de making of? Dan wel weer voor een andere doelgroep.

Water for Elephants
Daar zit je dan