Bijna authentieke western

'Dances with Wolves', Kevin Costners veelgeroemde ode aan de oorspronkelijke bevolking van Noord-Amerika, was voor de kritische filmliefhebber eigenlijk een teleurstelling. Toegegeven: het was een goedbedoelde eerste poging om Indianen als volwaardige personen af te beelden, maar Costner kreeg dit alleen maar voor elkaar door weer een andere Indianenstam als schimmige moordenaars neer te zetten - de depersonificatie was simpelweg doorgeschoven.

Toch moeten we Costner credits geven voor het reanimeren van de western, en vooral voor zijn poging om authenticiteit in het doodgeromantiseerde genre te brengen. In 'Wyatt Earp', een epische western waarvan Costner de hoofdrol en de produktie voor zijn rekening nam, zet hij deze toon voort.

‘Wyatt Earp’ hoort thuis in de western galerij tussen beroemdheden als Jesse James, Billy the Kid en de gebroeders Dalton. Hij was echter wel een sheriff, zij het met outlaw allure. Deze van oorsprong goedaardige rechtenstudent veranderde na de dood van zijn vrouw en een alcoholistische rouwperiode in een even dogmatische als effectieve wetshandhaver. Vooral in steden als Dodge City en Tombstone drukte hij, samen met zijn broers, een bloedig stempel.

Aanvankelijk leefde Earp bij de letter van de wet, maar toen bleek dat Vrouwe Justitia geen vat had op desperado's nam hij het recht in eigen hand en richtte hij een bloedbad onder hen aan. Dit vuurgevecht had volgens sommigen vermeden kunnen worden, maar Earp ging desalniettemin de annalen in als een onbetwiste held.

Lawrence Kasdan, die Costner eerder regisseerde in de relatiefilm 'The Big Chill' en de luchtige western 'Silverado', levert met 'Wyatt Earp' een zeer authentieke western af. Geen steriele John Wayne-look of modieuze Sergio Leone-stijl, maar een historisch verantwoord drama vol slecht geknipte, slecht gemanierde en slecht schietende cowboys. Zeer realistisch.

'Wyatt Earp' doet qua sfeer en gedetailleerdheid denken aan de westernklassieker/-flop 'Heaven's Gate', die overigens ten onder ging aan hetzelfde euvel dat deze film bedreigt: de lengte. Kasdan meende drie uur nodig te hebben om Earps levensverhaal uit te werken, en de enorme hoeveelheid personages en gebeurtenissen die daarbij de revue moeten passeren vormen onvermijdelijk een struikelblok voor de concentratiespanne van de gemiddelde kijker.

Verder gaat 'Wyatt Earp' mank aan een even onnodig als storend simplistisch vijandbeeld: de bad guys zijn vlakke in-de-rug-schietende psychopaten, terwijl de gebroeders Earp als kleurrijke familiemensen worden afgeschilderd. Deze cliché's worden gelukkig gecompenseerd door het dubieuze imago van Wyatt zelf: Costner zet hem neer als een stoere, maar zeker ook rücksichtslose killer die soms over de ruggen van zijn familie persoonlijke frustraties en wraakgevoelens uitvecht.

Wat zijn personage uiteindelijk toch aantrekkelijk maakt, is Costner's charisma. Deze mega-ster blaast zijn wat suffe imago volledig van het doek als hij zijn dubbelloops digitaal door de zaal laat bulderen. Op zulke momenten heeft hij bijna eenzelfde grimmige uitstraling als meester Eastwood in 'Unforgiven'. Misschien zou Costner eens wat vaker een bad guy moeten spelen. Een Indiaan bijvoorbeeld.